İZENERJİ İnsan Kaynakları Temizlik Bakım Onarım Enerji Güvenlik Hizmetleri İlaçlama ve Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin 2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda şirketin çeşitli faaliyet alanlarındaki uygulamalarına ilişkin bulgula yer aldı. Rapor, şirketin finansal durumu, insan kaynakları yönetimi, siber güvenlik, ihale süreçleri ve genel yönetim pratikleri hakkında tespitleri detaylı ele aldı.
Şirket, 2024 yılında 603.341.632,10 TL zarar etti. 31.12.2024 tarihinde şirketin 2.468.455.806,20 TL ödenmeyen vergi borcu ve 3.066.378.238,45 TL Sosyal Güvenlik Kurumu borcu bulunuyor. Raporda bu borçların vadesinde ödenmemesi nedeniyle 3.617.813.990,35 TL gecikme cezası ödendiği ifade edildi.
FAZLA İŞ RİSKİ PRİMİ ÖDEMELERİ
TİS'te belirtilmeyen unvanlara (71 kişiden 15'ine 181.792,63 TL, 48 kişiden 33'üne 388.374,60 TL) iş riski primi ödenerek şirketin 570.167,23 TL zarara uğratıldığı tespit edilmiştir. Şirket, bu ödemelerin yapılan işe göre değerlendirildiğini savunmuştur.
GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK RAPORLARI
Şirket personelinin aylık ortalama %10-%15'inin sistematik olarak geçici iş göremezlik raporu almasına rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı belirtilmiştir. TİS'teki "işe devam teşvik primi" gibi maddelerin rapor almayı teşvik ettiği, ancak rapor almayı alışkanlık haline getiren personele disiplin işlemi uygulanmadığı belirtildi.
LİYAKAT İLKESİNE AYKIRI HÜKÜMLER
TİS'te, işyerinde ölen veya malul kalan işçinin eşi veya çocuklarından birinin sınavsız işe alınacağı ve emekli olan personelin çocuğuna işe alımda öncelik tanınacağı gibi hükümlerin bulunduğu belirtildi.
FARKLI ORANLARDA ZAM YAPILMASI
2023 yılında yönetim kurulu kararı ile kapsam dışı personelin net ücretlerine %25 ile %30 oranları arasında artış yapılması kararı alınmasına rağmen, bazı personele %0 ile %66 oranları arasında değişen zamlar yapıldığı tespiti raporda yer aldı.
YÖNETİCİ İSTİHDAMINDA HATALI UYGULAMALAR
Raporda, yönetici olarak işe başlatılan bir kişinin istihdamında hatalı uygulamalar (gerekli belgeler aranmadan işe başlama, şirket aracı tahsisi, lise mezunu olmasına rağmen genel müdür yardımcısı atanması) olduğu ve bu kişinin 2024 yılı sonu itibarıyla kendisine bağlı bir müdürlüğün bulunmadığı, ancak 28.01.2025 tarihinde İdari İşler Müdürlüğü'nün kendisine bağlandığı belirtildi
ÖLÇÜT BELİRLENMEKSİZİN EK ÖDEME
Raporda yönetim Kurulu kararıyla, objektif ölçüt belirlenmeksizin bazı personele (üst düzey yöneticiler ile İnsan Kaynakları ve Muhasebe/Mali İşler Müdürlüğü personeline) "iş riski/sorumluluk zammı" adı altında ek ödeme yapıldığı ifade edildi.
PERSONEL ALIM SÜREÇLERİNDEKİ HATALAR
Raporda, personel alım süreçlerinde ihtiyaç analizi yapılmadan ve Yönetim Kurulu'ndan yetki alınmadan, Büyükşehir Belediye Başkanı Olur'u ile alımlar yapıldığı ifade edildi.
ARAÇLARIN ŞİRKET İŞLERİ DIŞINDA KULLANILMASI
Raporda, şirket araçlarının iş süreçleri dışında şahsi amaçlarla kullanıldığı da belirtildi.
Raporda “Bir yönetim kurulu üyesinin diğer Şirket personelinden farklı olarak araç/şoför görevlendirmesi olmaksızın Haziran 2024 tarihine kadar bazen şoförlü bazen şoförsüz olarak şirket aracını kullandığı, bazı günlerde Şirketin faaliyet gösterdiği adreslerin dışında bulunduğu, Şirket Genel Müdür Yardımcısının işe ilk girişinden itibaren 2024 yılı sonuna kadara kendisine herhangi bir müdürlüğün bağlı olmadığı, şirket aracını şoförlü olarak kullandığı, bazı günlerde şirkete hiç gelmediği bazı günlerde ise birkaç saat uğrayıp Şirketten ayrıldığı, bazı günlerde Şirketin faaliyet gösterdiği adreslerin dışında bulunduğu, Şirket Genel Müdür Vekilinin mart ayı araç ve şoför görev emrinde İzmir merkezde görevli olduğu belirtilmesine rağmen başka il konumlarında bulunduğu, anlaşılmıştır. Şirket yeni yönetim Kurulunun şirket Genel Müdür Vekili ve Yardımcısı ile araçların usule aykırı kullanılmasında ihmali olan İdari İşler Müdürü ve Araç Sevk Birimindeki personelden söz konusu kullanımlar nedeniyle oluşan zararların tahsiliyle ilgili gerekli süreci işletmesi gerekmektedir.” ifadeleri yer aldı.
SALDIRI VE VERİ İHLALİ
Raporda gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmaması nedeniyle ticari sırların ve kişisel verilerin siber saldırıya uğradığı ve sonrasında yapılması gereken bildirimlerin yapılmadığı belirtildi
Raporda “Veri güvenliği açığı nedenleriyle şirket 20.05.2024 tarihinde siber saldırıya uğramış ve şirkete daha önceden işe girip halihazırda çalışmayan personel sayısı da dahil edildiğinde toplam 16.222 kişinin kişisel verileri, şirketin ticari sırları, muhasebe kayıtları ve aynı zamanda şirkette ye alan Büyükşehir Belediyesine ilişkin bilgilerin tamamı çalınmıştır. Şirket ekipmanlarını almalarından kaynaklandığı belirtilmiş ise de siber saldırı sonucu ilk etapta Şirket tarafından 200.000,00 TL tutarında yazılım gideri, 52.188,00 TL tutarında sunucu diski 430.390,00 TL tutarında hard disk gideri olmak üzere toplam 682.578,00 TL tutarında gider yapılmıştır. Emniyet güçlerinin Şirkette kullanılan yazılım(ları)ı kendileriyle götürmesi mümkün değildir ayrıca diğer ekipmanlardan kaç tanesine el konulduğu hakkında bilgilendirme yapılmamıştır. Kaldı ki gerekçesi fark etmeksizin bireysel kusuru bulunan personel nedeniyle söz konusu giderlerin yapıldığı ve Şirketin zararı uğradığı sonucu değişmemektedir.” ifadeleri yer aldı.
ŞİRKETLE ALAKASI OLMAYAN ÖDEMELER
Raporda şirketin esas gelirinin İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZSU ve diğer belediye şirketlerine personel temin hizmeti sağlamak olduğu vurgulandı ancak buna karşın, yönetim kurulu tarafından şirketin görev ve yetki alanı dışında harcamalar yapıldığı belirtildi. Raporda Şirket yönetimi, temsil ve ağırlama giderlerini şirket faaliyetleriyle ilgisi olmayan kişiler için de kullandığı ifade edildi. Raporda, belediye çalışanlarının çocuklarına düğün hediyesi, siyasi parti üyelerinin konaklama giderleri ve iç yöneticilerin kendi aralarında yaptığı yemekler şirket bütçesinden karşılandı. Bu harcamaların şirket zararına yol açtığı belirtiliyor.
Rapordan kesitler
- İZENERJİ AŞ'nin esas faaliyet gelirinin İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZSU ve diğer Büyükşehir Belediye şirketlerine personel temin hizmeti sağlamak olduğu, özel olarak verilmiş herhangi bir görev, yetki ve sorumluluğu bulunmadan su kaynakları birimi tarafından yönetim kurulu kararları kapsamında harcama yapıldığı, su kaynaklarına ilişkin olarak yönetim kurulunun kendi kendine aldığı kararlar çerçevesinde Şirketi yetkilendirdiği hususları dikkate alındığında, 2024 yılı sonu itibariyle 27.637.853,34 TL harcama yapılarak Şirketin mali kaynaklarının azalmasına sebep olan yönetim kurulunun mali olarak sorumluluğu bulunmakta olup, Şirket yönetim kurulundan tahsili için gerekli sürecin işletilmesi sağlanmalıdır.
- Şirketin Yurt içi ve Yurtdışı seyahatlerine ilişkin konaklama hizmet alımlarının piyasa fiyat araştırması yapılmadan tek bir firma belirlenerek ihale veya doğrudan temin usulü kullanılmadan ve herhangi bir kanıtlayıcı evraka yer verilmeden yalnızca fatura karşılığı yapıldığı görülmüştür. 12 gün önce gidilmesine, gidilen ülkedeki otel ve seyahat fiyatlarının bilinmesine, her iki otelin konumunun sadece 9 km uzaklıkta olduğu da dikkate alındığında, 12 gün önceki fiyatı 12.100,00 TL olan otel ücretinin 116.695,00 TL olarak, 2025 yılı fiyatlarıyla en fazla fiyatlı olan aracın seçilmesi halinde dahi 8.000,00 TL olan taksi kiralama ücretinin ise 135.332,00 TL olarak ödenmesinin, ilk olarak Türk Medeni Kanunu belirtilen iyi niyet ve dürüstlük kuralıyla kuralları ile sonrasında Ticaret Kanunu, İhale Kanunu ve en nihayetinde şirketin çıkarmış olduğu yönerge ile bağdaşmadığı açıktır. Yeni Yönetim Kurulu'nun denetim yetkisi kapsamında seyahat giderini yapan önceki Yönetim Kurulu Başkanı'nın, Seyahat Yönergesi'nin uygulanmasındaki ihmali nedeniyle Genel Müdür'ün, seyahat giderlerinin kontrolündeki ihmali nedeniyle Mali İşler Müdürlüğü'nün ve satın almaları gerçekleştiren Satın Alma ve Ticaret Müdürlüğü'nün sorumlulukları tespit edilerek şirket zararının giderilmesi için gerekli sürecin işletilmesi sağlanmalıdır
Birçoğu Şirket Genel Müdür Vekilinin talimatı ve Mali işler Genel Müdür Yardımcısı parafıyla gerçekleştirilen temsil ağırlama harcamalarının niteliğinin ve kapsamının belirsiz olduğu görülmüştür
Şirket Genel Müdürü Vekili tarafından şirket dışında gerçekleştirilen temsil ağırlama giderlerinin büyük çoğunluğunda giderin amacı ve kişi sayısı gibi detaylarının açıklanmadığı, bir kısmın temsil ve ağırlama kapsamında sayılmayacak neviden alkollü içecek içeren yemeklerden olduğu, bir kısmına ilişkin fatura miktarı kısmında sadece bir kişinin olduğunun belirtildiği, bir kısmında ise şirket adına yapıldığına ilişkin herhangi bir yazı/olur/onay olmaksızın sadece Genel Müdür Vekili tarafından ibraz edilen fiş ve/veya faturadan ibaret olduğu, buna rağmen mali işlerden Sorumlu Genel Müdür yardımcısının parafıyla ile muhasebeleştirilerek ödendiği, ayrıca Ticaret Müdürünün teklifi ile dışardan herhangi bir misafir olmamasına rağmen şirket önceki yönetim kurulu ve Genel Müdür Vekilinin katıldığı ve kendi aralarında yedikleri yemeğin de şirkete fatura edildiği, bu faturanın da mali işlerden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı tarafından ödendiği anlaşılmıştır
- Seyahat yönergesinde de belirtildiği üzere temsil ağırlama giderinin şirket yetkilileri ile iş ilişkisinde bulunan üçüncü kişiler için yapılması, ayrıca amacı, kişi sayısı ve belgelendirilmesi gerektiği göz önünde bulundurulduğunda temsil ağırlama giderinin tek başına yapılamayacağı, iş ilişkisi olmayan üçüncü şahıslar olmadan şirketin yönetiminin birbirlerini temsil edip ağırlamasının mümkün olmadığı, yönetim tarafından yenilen yemeklerin şirket tarafından ödenemeyeceği açıktır. Dolayısıyla temsil ağırlama gideri kapsamında olmayan giderlerin şirket bütçesinden ödenmesi şirket zararına yol açmıştır.
Seyahat Yönergesine aykırı olarak gerçekleştirilen temsil ağırlama giderlerine ilişkin diğer hususlar şunlardır: Şirket ile ilgisi olmayan bir Büyükşehir Belediyesi çalışanın çocuğuna düğün hediyesi alınarak bedelinin temsil ağırlama giderlerinden karşılandığı, herhangi bir onay/olur/belge/gerekçe olmaksızın “yurtiçi konaklama” faturası ile hangi şehir olduğu da belirtilmeksizin, Şirket faaliyetleri ile ilgisi olmayan bir siyasi parti üyesinin konaklama giderinin Seyahat Yönergesine aykırı olarak karşılandığı, Şirket tarafından Büyükşehir Belediye şirketi olan İZTARIM AŞ bünyesinde kurulan İştirakler Koordinasyon Kurulundan mali, hukuki ve insan kaynakları koordinasyon hizmeti alındığı ve bu kapsamda aylık KDV dahil 49.000,00 TL ödeme yapılmasına karşın Şirket Genel Müdürü onayı ve Mali İşlerden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı parafı ve 25.12.2024 tarihli muhasebe fişiyle 220.510,00 TL tutarında yemek bedeli faturasının Şirket tarafından karşılandığı görülmüştür. Bu bağlamda şirketle ilgisi olmayan kişilere hediye verilmesinin veya konaklama giderlerinin, hizmet alımı için hakediş ödenen bir kurulun yemek giderlerinin karşılanması veya hediye verilmesinin Seyahat Yönergesinde düzenlenen temsil ağırlama gideri olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Şirketin yönetim kurulu tarafından yönetilip temsil olunacağı açık olduğuna göre şirket yönetim kurulunca sadece bir defa temsil ağırlama gideri yapılmasına rağmen genel müdür tarafından yapılan temsil giderlerinden haberdar olunmaması dikkate alındığında, yeni Yönetim Kurulu'nun denetim yetkisi kapsamında temsil giderlerini yapan Genel Müdür ve Seyahat Yönergesi'nin uygulanmasındaki seyahat giderlerinin kontrolündeki ihmali nedeniyle Mali İşler Müdürlüğü ile bağlı bulunduğu Genel Müdür Yardımcısı ve satın almaları gerçekleştiren Satın Alma ve Ticaret Müdürlüğünün sorumluluklarını tespit edilerek şirket zararının giderilmesi için gerekli sürecin işletilmesi gerekmektedir.
KİM BU İSİMLER?
Söz konusu genel müdür vekilinin şirketin genel müdür koltuğunda vekaleten oturan Dilek Yaylalar Aras, genel müdür yardımcısının ise Berna Şen Günal olduğu ileri sürüldü.
BÜYÜKŞEHİR’DEN ALACAKLARINI İSTE
İZENERJİ AŞ’nin, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşlarından toplam 734,8 milyon TL alacağı bulunuyor. Ancak raporda vade farkı uygulanmamış ve tahsilat süreçleri başlatılmadığı ifade ediliyor. Raporda bu durum şirketin nakit akışını olumsuz etkilediği de belirtiliyor.
Raporda “Şirketin İzmir Büyükşehir Belediyesi ve bağlı ortaklıklarından vadesi geçmiş alacaklarının bulunduğu ancak vade farkı uygulamasının yapılmadığı ve tahsilata ilişkin süreçlerin başlatılmadığı anlaşılmıştır. Şirketin 31.12.2024 tarihi itibariyle Büyükşehir Belediyesi ve bağlı kuruluşlarından toplam 734.810.703,79 TL tutarında alacağı için vade farkı uygulanması ve alacakların tahsil edilmesi için gerekli işlemlerin başlatılması gerekmektedir.” ifadeleri yer aldı.
Yorumlar
Kalan Karakter: