Domates İhracatı 1 Milyar Dolara Koşuyor

Türkiye yıllık 14 milyon ton üretimle domates üretiminde dünyanın önemli ülkeleri arasında yer alıyor. Domates ve domatesten elde edilen sos, ketçap, domates suyu gibi ürünler, Türk mutfağının vazgeçilmezi olması yanında önemli bir ihraç ürünü olarak öne çıkıyor. Türkiye, 2021 yılında domates ve domatesten yapılan ürünlerin ihracatından, önceki yıla göre yüzde 20 artışla 729 milyon dolar döviz geliri elde etti.

Taze domates ihtacatı, bu alandaki toplam ihracatın yüzde 49,7'sini oluşturdu. Taze domatesten 2020 yılında 313 Milyon Dolar döviz sağlanırken, bu rakam 2021 yılında yüzde 16'lık  artışla 363 milyon dolara ulaştı. Taze domates 2022'ye de hızlı başladı. Ocak 2022'de ihracat önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artarak 43,6 milyon dolar oldu. 2021 yılı Ocak ayında 58 Milyon Dolar olan domates ve mamulleri ihracatı yüzde 43 artarak 2022 yılında 83 Milyon Dolar oldu. 

Geçen yıl Türkiye 53 ülkeye taze domates ihraç etti. Rusya, 68 Milyon Dolarla taze domatese en fazla talep gelen ülke konumunda bulunuyor. Bu ülkeyi 58 Milyon Dolarla Romanya ve 41 Milyon Dolarla Bulgaristan takip etti.

Domates ve domates ürünleri ihracatında taze domatesin ardından 208 Milyon Dolarla domates salçası geldi. Salça ihracatındaki artış yüzde 32 olarak kayıtlara geçti. Irak, 120 Milyon Dolarlık taleple üçüncü sırada yer aldı. Türkiye 122 ülkeye salça ihracatı gerçekleştirdi.

Türkiye'nin kurutulmuş domates ihtacatı 2021 yılnda yüzde 17'lik yükselişle 97,3 Milyon Dolara çıktı. Dondurulmuş domates ihracatı yüzde 22'lik gelişimle 32 Milyon Dolardan, 39 Milyon Dolara ilerlerken, domates sosyları ve ketçaplar 17 Milyon Dolarlık ihracat performansı ortaya koydu. Soyulmuş Domates ihracatı 2,7 Milyon Dolar, domates suyu da 2 Milyon Dolar ihracata katkı sağladı.

Rusya Kotası Dolmak Üzere
Taze domates ihracatında en büyük ihraç pazarı Rusya'nın uyguladığı ihracat kotası uygulaması ihracatçıların Rusya pazarında gerçek performans sergilemelerinin önüne geçiyor. Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, Türkiye'nin tarım potansiyelinin çok büyük olduğunu belirterek, domateste üretiminde dünyada 4. sırada yer aldığın söyledi. Bu potansiyelin ihracata da yansıdığını aktaran Uçak, "Domates ve ketçap kurutulmu domates, salça, domates suyu gibi domates ürünleri ciddi rağbet görüyor. Sanayileştirilip katma değeri artan ürünlere dönüşüyor 202 yılında domates ihracatında yüzde 20'lik artış hedefliyoruz. 2023 yılı için 1 Milyar Dolarlık ihracat hedefimiz var." diye konuştu. Uçak, Rusya'nın uyguladığı ihracat kotasının ihracatı olumsuz etkilediğini dile getirerek, şunları kaydetti: "Uçak krizinden bu yana domatesi kotalandırdılar. 50 bin Dolarla başlamıştı kota, şu anda 300 bin ton. Yaklaşık 296 bin ton ihracat gerçekleştirildi. 4 bin tona yakın bir kota boşluğumuz var. Yakın bir tarihe onu da doldurmuş olacağız. Taze domates ihracatında birinci sırada Rusya var. Kotanın kaldırılması halinde ihracatta artış olur. Kota kaldırılırsa ihracat katlanır. Kotanın kalkması hem ihracatçımızı hem üreticimizi üzecek. Ülkemize de döviz girdisi azalacak. Konu, Sayın Cumhurbaşkanımız ve yerkili bakanlıklarımızın bilgisi dahilinde. Onlar da gerekli girişimlerde bulunuyor. Umarım ki çözülür."